Урок 5

ТЕКСТ

IN SCHOLA

В школе

Schola nostra haud procul a foro oppidi nostri sita est. In schola sunt multa auditoria. Auditoria sunt magna et clara. De fenestris auditorii nosrti vias latas et stratas rectas, aedificia magnifica, theatrum pulchrum et hortum publicum discipuli videre possunt.

Наша школа расположена недалеко от площади нашего города. В школе много аудиторий. Аудитории большие и светлые. Из окон нашей аудитории ученики могут видеть широкие улицы и прямые мостовые, величественные здания, прекрасный театр и общественный парк.

In auditorio nostro tabula nigra et charta terrae nostrae, mensae et sellae magistri et discipulorum sunt.

В нашей аудитории есть черная доска и карта нашей страны, столы и стулья учителя и учеников.

Hora studii instat. Iam cuncti discipuli adsunt. Magister in auditorium intrat, discipuli surgunt et magistrum salutant: Salve, Magister!

Наступает время учения. Уже все ученики присутствуют. Учитель входит в аудиторию, ученики встают и приветствуют учителя: Здравствуй, учитель!

Magister. — Salvete, amici! Assidite! Quis hodie abest?

Учитель. - Приветствую, друзья! Садитесь! Кто сегодня отсутствует?

Discipuli. — Nemo abest, cuncti hodie adsumus.

Ученики. - Никто не отсутствует, мы все сегодня присутствуем.

Magister. — Bene. Silentium! Quis hodie respondere potest?

Хорошо. Тише! Кто готов отвечать?

Discipuli (passim), — Ego possum! — Ego possum! — Cuncti possumus!

Я могу! Я могу! Все могут!

Magister. — Tacete, discipuli, nolite clamare, dum in auditorio estis. Cuncti potestis? Optime! Tu, Petre, potesne coniugare verbum Latinum «adesse»?

Молчите, ученики, не кричите, пока находитесь в аудитории. Все готовы? Прекрасно! Ты, Петр, можешь проспрягать латинский глагол "присутствовать"?

Petrus . — Ita est, magister, possum.

Так точно, учитель, могу.

Magister. — Veni, quaeso, ad tabulam et scribe.

Выходи, пожалуйста, к доске и пиши.

Petrus venit ad tabulam et creta in tabula scribit:

Петр выходит к доске и мелом пишет на доске:

«Praesens indicativi. Singularis: adsum, ades, adest; pluralis: adsumus, adestis, adsunt».

Magister. — Bene. Asside! Tu, Iulia, surge et declina: «oppidum parvum».

Хорошо. Садись! Ты, Юлия, встань и просклоняй "маленький город".

Iulia declinat.

Юлия склоняет.

Magister. — Tu, Claudia, monstra, si potes, in charta magnos fluvios, insulas el paeninsulas Europae.

Ты, Клавдия, покажи, если можешь, на карте большие реки, острова и полуострова Европы.

Claudia venit ad chartam et monstrat.

Клавдия выходит к доске и показывает.

Magister. — Discipli, libros vestros aperite, tu autem, Paule, lege capitulum primum.

Ученики, откройте ваши книги, ты, Паулус, читай первую главу.

Paulus legit.

Паулус читает.

Magister. — Nunc, Marce, potesne narrare discipulis de natura patriae nostrae? Die, quaeso, distincte!

Теперь, Марк, не можешь ли ты рассказать ученикам о природе нашей родины? Говори, пожалуйста, отчетливо!

Marcus dicit patriam nostram magnam et pulchram esse, silvis densis abundare, multos fluvios, campos agrosque habere, herbas varias in pratis terrae nostrae crescere et multas bestias in silvis habitare.

Марк рассказывает, что наша родина велика и прекрасна, изобильные густые леса, многочисленные реки, луга и поля, различные травы в садах взрастают и множество зверей в лесах обитает.

Примечание к тексту: -nе — постпозитивная вопросительная частица ли: potesne можешь ли ты?

ЗАДАНИЕ

1. Проспрягайте в praes. ind. activi глагол respondeo 2. scribere 3.

respondeo        respondemus
respondes        respondetis
respondet        respondent

scribo        scribimus
scribis        scribitis
scribit        scribunt

2. Образуйте imperativus в положительной и отрицательной форме от следующих глаголов:

scribere - scribi! - noli scribere!

legere - lege! - noli legere!

clamare - clamo! - noli clamare!

tacere - tace! - noli tacere!

venire - veni! - noli venire!

facere - fac! - noli facere!

3. Просклоняйте: poeta clarus, liber bonus.

poeta clarus        poetae clari
poetae clari         poetarum clarorum
poetae claro        poetis claris
poetam clarum    poetas claros
poeta claro         poetis claris

liber bonus            libri boni
libri boni               librorum bonorum
libro bono             libris bonis
librum bonum       libros bonos
libro bono            libris bonis

4. Переведите с русского языка на латинский:

1.He молчите, если должны говорить.

Noli tacete si debetis dicere.

2. Учитель видит, что все ученики присутствуют в аудитории.

Magister videt cunctos discipulos in auditorium adesse.

3. Ученик рассказывает (о том), что наша страна расположена в Европе и Азии.

Discipulus narrat terram nostram in Europa (habere) sitam esse.

4 Верь, люби, надейся!

Crede, ama, spera!

5. Что (quod) делаешь, делай хорошо.

Quod facitis fac bene.

6. Расскажите об улицах вашего города.

De viis oppidi nostri narrate.

7. Покажите на карте Европы Грецию и Италию.

Graeciam et Italiam in charta Europae monstrate.